‘Mijn hedonisme nam met zich mee dat ik me geheel overleverde aan iets of geheel niet. Het is ultiem of niets’
Toen ik in april-mei vorig jaar met mijn gezin hier op vakantie was, moest ik er niet aandenken weer in Nederland te wonen. Het idee alleen al deprimeerde me. Nu voel ik me zo’n geluksvogel dat het voorlopig gemis van mijn jonge gezin, dat ik onverhoeds moest achterlaten in het Zuid-Amerikaanse rumoer, draaglijk is.
“Je zal wel de warmte van Suriname missen”, sprak mijn buurman mij aan op straat. Toen ik vertelde dat ik met evenvolle teugen geniet van de ‘kurende’ kou, zei hij: “Je bent een hedonist.” Een ‘levensgenieter’, lichtte hij toe.
Ik voelde me gevleid. Maar toen ik online in Wikepedia dook, leek het alsof een aartsengel mij op het spoor had gezet naar het antwoord wie ik werkelijk was. ‘Iemand die streeft naar de bevrediging van zijn zinnelijke verlangens’, las ik. ‘Een genotzoeker.’ Een treffende maar ook confronterende beschrijving. Want het was ontaard in excessief drugsgebruik, wat weer versterkend had gewerkt op mijn wellustdrang.
Naarmate ik meer las, werd de spiegeling almaar pijnlijker. ‘Het kan gepaard gaan met óf psychologisch óf ethisch egoïsme. Een constant bezwaar daarbij is dat waar de één plezier vindt, de ander pijn kan ervaren.’
Toch had ik deze conclusie al enkele jaren geleden voor mezelf getrokken. Ik was toen voor een maand naar het Surinaamse binnenland gepost door vrienden, om zo los te komen van mijn eerste verslavingsperiode. Na veertig jaar – zolang doolde Mozes trouwens met het Israëlische volk door de woestijn – moest ik inzien dat ik door mijn ongekend grote ego menigeen die ik liefhad, of meende lief te hebben, veel pijn had gedaan. Niet fraai als je jezelf ‘sociaal bewogen’ en ‘geëngageerd’ vind.
Terug in Paramaribo formuleerde ik innerlijk: ‘Het wordt tijd dat ik me écht dienstbaar ga stellen aan het leven, anders geeft God het met me op.’ Dit is wat genoemd wordt ‘influistering van de Heilige Geest’, kwam ik later tot inzicht.
Niet lang daarna stapte ik in het huwelijksbootje, als ‘commitment’ aan het leven en in ‘verbond met God’. Maar die had kennelijk nog een zeer zuur appeltje met me te schillen. Berouw mooi, maar niet zonder boetedoening. Ik stapte – zag ik pas achteraf – tegelijk in een dubbele generatiekloof (gezien Gabriëlles jeugdige leeftijd van negentien), een cultuurkloof én klassenkloof. Gezien dat laatste was ik al dan niet onbewust toch te vrijblijvend ingestapt. Ik dacht dat mijn vrouw zo blij zou zijn met mijn handreiking naar economische voorspoed, dat ze mij vooral ‘mijn gang’ zou laten gaan. Maar binnen een verbond met God is niets vrijblijvend.
Mijn hedonisme nam met zich mee dat ik me geheel overleverde aan iets of geheel niet. Het is ultiem of niets. Reden waarom ik menig droomrelatie op de klippen liet lopen. Tegenover de moeder van mijn eerste kind biechtte ik op dat ik ‘elke seconde’ wakker lag van het idee, dat haar “vagina de laatste is voor de rest van mijn leven”.
“Ach, wat kan mij het schelen hoe lang onze relatie duurt”, bitste ze met vonkende ogen. “Maar ga ervoor zolang het duurt!”
En gelijk had ze. Het gekke is dat ik op professioneel gebied wel het uiterste van anderen verg en verwacht. Daarom moest ik enkele jaren geleden al eerder het veld ruimen bij de Ware Tijd, omdat ik te ‘arrogant’, ‘bot’ en ‘tactloos’ was. En dat in een land van de lange-tenen-mentaliteit.
Eigenlijk tekende ik mijn creatieve doodvonnis, toen ik in 2005 een tweede huwelijk aanging met de Ware Tijd, waar ik ‘chef Binnenland’ werd. Tegelijkertijd overtrad ik een eigen principe: ‘Ik keer nooit terug naar een oude liefde’. Dit flitste zeker door mijn hoofd. “Al beweren ze dat je ‘lullen’ met drie l’en schrijft, dan druk ik het af”, zei ik nog tegen vrienden over mijn voornemen het te laten slagen.
Goed bedoeld maar toch een vorm van vrijblijvendheid. Ik moest qua creativiteit en ambities zoveel inleveren, dat ik een langzame hersendood onderging.
Ik heb altijd gedacht dat zoiets alleen hangjongeren kon overkomen en niet een stafmedewerker van het invloedrijkste medium van Suriname – hoe kleinschalig ook. Bovendien was ik als remigrant trots op deze persoonlijke doorbraak in mijn geboorteland.
Na bijna tien jaar dacht ik dat er niet veel meer mis kon gaan. Maar het werd toch nog exit Suriname. Hoe je draait of keert: door mijn eigen vrijblijvendheid. Hoewel ik het ergens al zag aankomen, kon ik niet bevroeden dat het zo abrupt zou gaan door de zuigende en destructieve kracht van cocaïneroken.
* * *
Ik was nog maar amper in Amsterdam en het eerste wat hartsvriendin Mieke mij aanbood, was een fiets!
Los van de kou, was het me allemaal net iets te Hollands, te kaasschaferig. “Die ga je hard nodig hebben”, zei ze. Ik had ook zoiets van: wat moet ik met zo’n ding; ik ben gekomen voor ‘totaal herstel’. Ik neem wel een abonnement op het naadloze openbaar vervoer. Maar eenmaaal de tarieven onder ogen, smolt dat idee als sneeuw voor de zon.
En ik moet zeggen: Amsterdam is zo’n heerlijke fietsstad! Al die oneindige fietspaden. Zelfs naar mijn broertje Ruben, die in Amsterdam-Noord woont, fiets ik. Mijn fiets is type barrel. (Op de foto staat een stand-in.) Soms schoot de trapper door. Enkele dagen geleden was ik weer op weg naar Ruben. In een pittoresk gedeelte van het centrum schoot de ketting eraf, en kon ik niet meer remmen. Hoewel ik langzaam reed en er geen verkeer aankwam, was ik zeer aangeslagen. Had me net zo goed op een druk kruispunt kunnen gebeuren of op het moment dat een denderende tram aankwam.
Ik zette de fiets op zijn kop en alles bleek roestig. Een moertje zat los en daardoor ook de trapperas. De ketting was kurkdroog, wat de ontzetting had veroorzaakt. Dat de trapper af en toe doorschoot, was daarvan een voorbode. Ik zette de fiets op slot en ging verder met het openbaar vervoer.
De volgende dag kocht ik kruipolie en gereedschap. Ongelooflijk maar waar: de fiets rijdt nu als een gesmeerde trein; ik haal er veel meer rendement uit! Ik heb ook keurig een belletje bevestigd. De fiets heeft mij inmiddels voor honderden euro’s aan vervoerskosten bespaard. Maar omdat zij oud en roestig is en mij in de schoot geworpen, nam ik dat – zoals de Engelsen zeggen – for granted.
‘Mijn fiets’, zo voelde het aan, wilde mij op een belangrijk principe wijzen. Elke relatie – zelfs met een zesdehands barrel – behoeft onderhoud, voor behoud ervan. Ik had, nadat ik mijn door God in de schoot geworpen gezin bijna had verloren, inmiddels beter moeten weten. Dus vanaf nu: vrijheid, blijheid maar neem niets op de koop toe...
